ငါလည္းတစ္ေန႕

မနက္ိပ္ယာထ အက္ဖက္အမ္ တရား တစ္ပုဒ္နာရပါတယ္။ ဆရာေတာ္ ဦးေကာ၀ိဒ ရဲ႕  တရား တစ္ပုဒ္နာရပါတယ္။  “ ငါလည္း တစ္ေန႕ ” တဲ့

သည္တရားမ်ိဳးက ေနာင္တ ရေစတဲ့ တရားမ်ိဳးပါ   ေနာင္တ ဆိုတာ အရေစာေလ ေကာင္းေလ ပါပဲ  ေနာင္တရ ေနာက္က်ေလ သိပ္မေကာင္းေလ  ဆိုတာ ကိုယ္ေတြ႕ လို႕ေျပာႏိုင္ပါတယ္။။


တရားစခန္း၀င္တယ္  ဆိုတာကို  မိမိတို႕ မိတ္ေဆြ  ေျမာက္ဥကၠလာက တရုတ္ အဘိုးႀကီး တေယာက္က အနားယူတာတဲ့။
ေနာက္ထပ္ ေျမာက္ဥကၠလာက လင္မယား ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ တရားစခန္း၀င္ဖို႕ လက္၀တ္ရတနာ လုပ္သြားရတယ္တဲ့  ႏို႕မို႕ဆိုရင္ ေနရာေကာင္း မရလို႕တဲ့ 
အဲသည္ နွစ္ဦး ေျပာစကားေတြ ကို နားေထာင္ၾကည့္ျခင္းျဖင့္  ေျပာသူ ၂ဥိးစလံုးဟာ  တ၇ားစခန္း မ၀င္ဖူးဘူး ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။

တရားစခန္းဆိုတာ အနားယူတဲ့ေနရာ မဟုတ္ဖူး  တရားတေန႕ ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ ထိုင္ရတယ္ စႀကၤန္ေလ်ွာက္ရတယ္ တရားမွတ္ရတယ္ ထမင္းစားတာ ေရခ်ိဳးတာ အခ်ိန္နဲ႕ လုပ္ရတယ္ဆိုတာေလာက္မွ မသိပဲေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္လင္မယားႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ လည္း တရားစခန္း မ၀င္ဖူးပါဘူး။ သူတို႕ ၀င္ဖူးတဲ့ စခန္းက  ရတနာေတြ ေရႊေတြ  စိန္ေတြ  ၀တ္လို႕ ရတယ္ဆိုရင္  တရားစခန္းေတာ့ မဟုတ္ေလာက္ဖူး ကလပ္ ဒါမွမဟုတ္ ဖဲ၀ိုင္းပဲ ျဖစ္ရမယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္က ေျပာမိပါတယ္ ဒါရိုင္းတာ မဟုတ္ပါဘူး  ေနရာမွားေနတာပါ တစ္ခ်ိဳ႕က ဖဲ၀ိုင္းသြားျပီး  တရားစခန္းသြား တယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အေတာ္ အသည္းနာပါတယ္။ တရားစခန္းမွာ ေရႊ၀တ္ရတဲ့ တရားစခန္းမ်ား  ေတြ႕ဖူးရင္ ေျပာျပၾကပါခင္ဗ်ား။

တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြဟာ အလြန္ ေျပာင္လိမ္ ေျပာင္စား ျဖစ္ပါတယ္။  မိမိတို႕ မေျပာသင့္တဲ့သူ  မေျပာသင့္တဲ့စကား မေျပာသင့္ တဲ့အေၾကာင္းအရာ ေတြကို ေျပာၾကပါတယ္။  ကၽြန္ေတာ္နဲ႕ အလြန္ နီးစပ္သူ တစ္ဥိးဟာ စိတ္သေဘာ အလြန္ေကာင္းပါတယ္ သူ႕စိတ္ကိုလည္း အလြန္ရိုးရွင္းစြာ ထားတတ္ပါတယ္။ သူ႕ကို လူတစ္ခ်ိဳ႕က လာေျပာရင္ မွတ္ထားတတ္ပါတယ္။  ကၽြန္ေတာ္က တစ္ခါမွာ  တရားထိုင္တဲ့ကိစၥ တရားစခန္း၀င္တဲ့ ကိစၥ ေျပာမိပါတယ္။   အဲသလိုေျပာေတာ့ ခုန  ကၽြန္ေတာ္နဲ႕ နီးစပ္သူ ဆိုတဲ့ သူက  “ အဲ တစ္ခ်ိဳ႕တရားစခန္းေတြ မွာ ေရႊေတြ ေငြေတြ ေက်ာက္ေတြ အစိမ္း ေတြ  အနီေတြ ျပိဳင္ၾက ၀တ္ၾကရတယ္တဲ့ ”  “ ------   ”     က ေျပာသြားတယ္တဲ့---
သည္စကားကိုၾကားရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ အလြန္ပဲ  စိတ္မေကာင္း ျဖစ္မိပါတယ္။   အံ့ၾသတံုလွဳပ္မႈလည္း ျဖစ္ပါတယ္။  
  ကၽြန္ေတာ္က ေျပာမိပါတယ္။  အဲသည္လူ တရားစခန္း ၀င္ဖူးလား
ကၽြန္ေတာ္နဲ႕ နီးစပ္သူကလည္း ထပ္ေျပာပါတယ္“ သူတို႕က တရားစခန္းေတြ သြားေနတာ”
ဘယ္တရားစခန္းတဲ့လဲ     သူ႕ထံမွ အသံမထြက္ပါ ျပီးေတာ့ မွ  ““ မသိဘူး ””
မဟုတ္ဘူးေလ     မိုးကုတ္  မဟာစည္  လယ္တီ သဲအင္းဂူ စြန္းလြန္း ေျမဇင္း ဓမၼဒူတ --  အစရွိသည္ ေက်ာင္းအမည္ဆရာေတာ္ အမည္ေတာ့ မေျပာပါနဲ႕    ဘယ္မွာ ၀င္ဖူးလို႕လဲ
ဆိုေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ နီးစပ္သူမွာ    တရားစခန္း အမည္ေတာင္မွ  
ေသေသခ်ာခ်ာ  ေရေရ ရာရာ မေျပာႏိုင္ပါ။
မိုးကုတ္ဆရာေတာ္မ်ား ေဟာၾကားေသာ““ သူတစ္ပါး ပါးစပ္မွာ  လမ္းဆံုး ေန ”” ဆိုတာမ်ိဳးပါ။

တရားစခန္းကို   တရားထိုင္ တရားနာ  ကို  ေသမေလာက္ေၾကာက္ေနတဲ့ သူေတြ  ရွိပါတယ္။
တကယ္တမ္း  တရားထိုင္တယ္  တရားနာတယ္  တရားရွဳမွတ္တယ္  ဆိုတာ  ( ထိုင္ၾကည့္  နာၾကည့္ ဖူးသူတိုင္း )  ( ထိုင္ၾကည့္ နာၾကည့္ဖူး လို႕  မေကာင္းဖူး   မႀကိဳက္ဖူး    ဆိုရင္ လက္ခံ လိုက္ပါ )သိၾက တာေၾကာင့္   အရင္ဆံုး   တရားမထိုင္မီ  စာ တစ္အုပ္ေလာက္ဖတ္ ၾကည့္ပါ။   ဖတ္ၾကည့္ဖို႕ ဆိုတာကလည္း  အခမဲ့  ဓမၼ ဒါန  ကို ရတတ္တဲ့  ဆရာေတာ္  အရွင္သိရိႏၵာဘိ၀ံသ   အရွင္ေဆကိႏၵ  အရွင္ဆႏၵာဓိက  အစရွိ စာလည္းေရး  တရားဓမၼလည္း ေဟာတဲ့ ဆရာေတာ္မ်ား စာအုပ္ကိုဖတ္ပါ   ဘြဲနာမည္တပ္ေျပာတာေတာ့ မဟုတ္ပါ အခ်ိဳ႕စာအုပ္က  ရွာမွ ၀ယ္မွ ရမွာ  အခ်ိဳ႕က အလွဴမွာ  အသုဘ မွာ လွဴတဲ့ ေ၀တဲ့အတြက္  အခမဲ့ ရႏိုင္ျပီး ဘုရားစင္ေပၚတင္ထား ခံရတဲ့ စာအုပ္ငယ္ေလးေတြ ကိုဖတ္ပါ။

မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ႀကီး တရားနာရတဲ့အခါ  ငါသည္မုခ် ေသရမည္  အခ်ိန္ပိုင္းသာ လိုေတာ့သည္ အေသမဦးခင္ ဥာဏ္ဦး ေအာင္ ႀကိဳးစားပါေတာ့မည္ လို႕ စၾကားရတယ္။
ေသရမွာကို   ေၾကာက္တဲ့သူေတြကေတာ့   ခႏၶာႀကီး   မသာႀကီး  ကိုယ္ေကာင္ အပုပ္ႀကီး   ျဖစ္ပ်က္  တစ္ခ်ိန္လံုးပ်က္  တစ္ခ်ိန္လံုး ေသ ေန  ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြ ၾကားတဲ့အခါ  ။““ အိုနာေသ သို႕ ေမာင္းႏွင္ပို႕ လူတို႕ မျမဲပါတကား ”“ ဆိုတဲ့ စကားကိုလည္း မၾကားႏိုင္ပါ
  မၾကားလိုပါ  မၾကား၀ံ့  မနာသာ ဆိုတာ ဒါမ်ိဳး ထင္တယ္။
ဟုတ္တယ္  မၾကားလည္း မၾကား ၀ံ့ ဘူး   မနာ လည္း  မနာသာ  ဘူး
ခႏၵာရဲ႕ အနိစၥ  အပ်က္  ကို  ရွဳတယ္  ဆိုတာ  မျမင္ေသးခင္ တစ္ခဏ  ကို ရွဳရတာပါ 
ခႏၶာရဲ႕  အနိစၥ  အပ်က္ ကို  ျမင္တဲ့အခါ  ျမင္ျပီးတဲ့ အခါ မွာ  ေတာ့  သိျပီး ျဖစ္တဲ့ အတြက္  ရွဳစရာ မလိုေတာ့ပါဘူး   သတၱေဗဒ  ပညာသင္တဲ့အခါ မွာ  ဇီ၀ရုပ္ ျဖစ္ပ်က္ျခင္းကို သင္ရမွာပါ  metabolism  လို႕ ေခၚတယ္။   ေနာက္တစ္ခါ  ရုပ္ရွင္ျပတဲ့ ဖလင္ကြက္မ်ား နဲ႕ တူတယ္။    တစ္ဆက္တည္း ျဖစ္ေနလို႕သာ    ဆက္တိုက္ ျမင္ေနရေပတဲ့   ဖလင္ကြက္မ်ားဟာ တစ္ပြက္စီပါပဲ။
ဇီ၀ရုပ္ျဖစ္ပ်က္ျခင္းဟာလည္း  အစဥ္အျမဲ ပ်က္ေန တာပါပဲ  အပ်က္ကနည္းျပီး အျဖစ္က မ်ားေနလို႕သာ
သည္ကိုယ္ေကာင္ႀကီးက ျဖစ္ထြန္းေနတာပါ။  အပ်က္ကမ်ားျပီး အျဖစ္က နည္း လာခ်ိန္က်ေတာ့
ပ်က္တယ္  ဆိုတဲ့ ေသဆံုးျခင္း ျဖစ္ရတာေပါ့ေလ။

ေမာဟ အေၾကာင္း

ေမာဟ ၂ မ်ိဳး   

      မသိတတ္ျခင္းသေဘာသည္  ေမာဟတည္း။ ထို႕ေၾကာင့္ မသိတတ္ဘိ-ေမာဟသိေလာ့ ” ဟုဆိုခဲ့သည္။ ထိုေမာဟသည္ အႏုသယ ေမာဟ  ပရိယုဌာနေမာဟ ဟု ၂ မ်ိဳးရွိ၏။ အႏုသယ ဟူေသာပါဠိသည္ ျငိမ္၀ပ္ျခင္း ကိန္းေအာင္းေနျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရွိ၏ ပရိယုဌာန -ဟူေသာပါဠိကား ထၾကြျခင္းဟုအဓိပၸါယ္ရ၏ ထို႕ေၾကာင့္ သတၱ၀ါတို႕၏ သႏၱာန္ တြင္ အစဥ္လိုက္ပါေနေသာ ေမာဟသည္ အႏုသယ ေမာဟမည္၏။ တစ္ရံတစ္ခါ စိတ္ႏွင့္ တြဲဖက္၍ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေမာဟသည္ ပရိယုဌာန ေမာဟ မည္၏

အႏုသယေမာဟ။    ။ အဆိပ္ပင္၌အဆိပ္သီးမ်ားကို သီးေစႏိုင္ေသာ ဓာတ္သတၱိပါရွိသကဲ့သို႕ ထို႕အတူ သတၱ၀ါတို႕ သႏၱာန္၌ သိထိုက္ေသာ တရားမ်ားကို မသိေအာင္ ဖံုးကြယ္တတ္ေသာ ဓာတ္သတၱိတစ္မ်ိဳး ပါရွိေလသည္။ ထိုဓာတ္သတၱိကို အႏုသယေမာဟဟုေခၚ၏ ဤအႏုသယ ေမာဟ၏ ဖံုးကြယ္ထားမႈေၾကာင့္ ပုထုဇဥ္တို႕သည္ အနိစၥဒုကၡ အနတၱ သေဘာတို႕ကိုလည္း နစ္နစ္ေနာေနာ မသိၾက သစၥာေလးပါးကိုလည္း ထိထိမိမိ မသိၾက ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ ကိုလည္း တပ္တပ္ထင္ထင္မသိျမင္ၾကေခ်။ 

၀ိပႆနာအလုပ္ အားထုတ္တယ္။ အရွင္ေဆကိႏၵ

         ၀ိပႆနာအလုပ္  အားထုတ္တယ္ ဆိုတာ  တစ္ကယ္တမ္း က်ေတာ့ ကိုယ္ခ်မ္းသာေအာင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနျပီးေတာ့  အားထုတ္  ရတာ   မ်ိဳးပါ။
     ကိုယ္ခ်မ္းသာ စိတ္ခ်မ္းသာနဲ႕ အားထုတ္မွလည္း  ၀ိပႆနာဥာဏ္   ဆိုတာ ျဖစ္လာတာ  ျဖစ္ႏိုင္တာပါ  ၀ိပႆနာတရား  အားထုတ္ရာ မွာ  ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဓမၼခႏၶာေပါင္း  ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္  တရားေပါင္း  မ်ားစြာမွာ  အားထုတ္နည္းေပါင္း  မ်ားစြာရွိၾကပါတယ္။
          အဓိကအားျဖင့္ကေတာ့  ေဗာဓိပကၡယတရား  ဆိုတဲ့မဂ္ဥာဏ္  ဖိုလ္ဥာဏ္ရဲ႕  အသင္းအပင္းေတြ  မဂ္ဥာဏ္ဖိုလ္ဥာဏ္ရေၾကာင္း  တရားေတြ  သံုးဆယ့္ခုနစ္ပါး  ဆိုတာရွိၾကပါတယ္။     အဲဒီသံုးဆယ့္ ခုနစ္ပါးထဲက  ဘယ္နည္းနဲ႕ပဲ တရားအားထုတ္အားထုတ္  ၀ိပႆနာဥာဏ္  ရပါတယ္။  
          သတိပဌာန္ေလးပါးနဲ႕  အားထုတ္လည္း  ၀ိပႆနာ မဂ္ဥာဏ္  ဖိုလ္ဥာဏ္ေတြကိုရပါတယ္။  သမၼပၸဓာန္ေလးပါး  နဲ႕အားထုတ္လည္း  ရပါတယ္။  ကၠုဒၶိပါဒ္ေလးပါးနဲ႕  အားထုတ္လည္း  ရပါတယ္။  
           ဗိုလ္ငါးပါး  ကၠုေျႏၵငါးပါး  ေဗာဇၥ်င္ ခုနစ္ပါး  မဂၢင္ရွစ္ပါး  ေတြနဲ႕လည္း  အားထုတ္လို႕၀ိပႆနာမဂ္ဥာဏ္ ဖိုလ္ဥာဏ္ေတြကို ရပါတယ္။ 
           ဒီေနရာမွာေတာ့ ၀ိပႆနာဆိုတာကို  အေျခခံအားျဖင့္ ေျပာရရင္  ေတာ့ မဟာသတိပဌာန္ တရားေလးပါးနဲ႕ အားထုတ္ရတဲ့နည္းကို ေျပာျပပါမယ္။
           “သတိပဌာန္ ဘာ၀နာတရားကို  ရွဳပြားၾကတဲ့ေယာဂီမွာ  
  ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ  လြန္ဆင္းရဲတဲ့  အက်ိဳးမဲ့ေဘး  လြန္ကင္းကြာ။
  စိုးရိမ္ပူေဆြး  ငိုေၾကြးျခင္းမွ  မုခ်လြတ္ကင္း  ရမည္သာ။
  စိတ္စင္ၾကယ္ကာ  အရိယာမဂ္နဲ႕  နိဗၺာန္ ရခ်က္ က်ိဳးသံုးျဖာ
  အဲဒါေၾကာင့္  ရွဳၾကပြားၾက  မဟာသတိပဌာန ဘာ၀နာ  တဲ့။
         ဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးက  မဟာသတိပဌာန သုတ္ေတာ္ႀကီး မွာ  တရားဘာ၀နာ အားထုတ္လို႕  ရရွိႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးတရားေတြကို  အဲဒီလို  တိုက္ရိုက္မိန္႕ေတာ္ မူပါတယ္။

ဒုတိယအခန္း ( ေစတသိက္ အကုသိုလ္ ေစတသိက္ )

ေစတသိက္အေၾကာင္း။

ေစတသိက္က စိတ္ကိုျခယ္လွယ္ပံု။
စိတ္အေၾကာင္းကို ျပရာ၀ယ္ “စိတ္ေကာင္း စိတ္ဆိုး”  ဟုျပခဲ့ပါျပီ သို႕ေသာ္ စိတ္က အာရံုကိုသိဖို႕ရန္ကိစၥ တစ္ခုသာရွိေသာေၾကာင့္ သူ႕ခ်ည္းသက္သက္ အေကာင္းအဆိုး မကြဲျပားႏိုင္ေခ်။  ေစတသိက္အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ အတူျဖစ္ရေသာေၾကာင့္ ထိုေစတသိက္ အမ်ား၏ အေကာင္းအဆိုးလိုက္ ၍ စိတ္သည္လည္း စိတ္ေကာင္းစိတ္ဆိုး  ျဖစ္ရေလသည္ ။  ““ စိတ္ေကာင္းစိတ္ဆိုး   ႏွစ္မ်ိဳးကြဲဖို႕ရန္  ယွဥ္ဖက္ ေစတသိက္မ်ားက  ျခယ္လွယ္၍ ထားၾကသည္။”” ဟုဆိုလိုသည္။ ဥပမာ  ေရသည္ ပင္ကိုယ္အေနအားျဖင့္ အေရာင္တမ်ိဳးတည္းသာရွိေသာ္လည္း ေဆးနီ  ေဆး၀ါ  ေဆးျပာ  ေဆးနက္ တို႕ႏွင့္ ေရာစပ္မိေသာအခါ၌ ေရနီ ေရ၀ါ ေရျပာ ေရနက္ ျဖစ္ရေတာ့ သကဲ့သို႕တည္း။ ထို႕ေၾကာင့္ စိတ္ေကာင္း စိတ္ဆိုးဟု နားလည္ဖို႕ရာ ေစတသိက္ တို႕၏ အေၾကာင္းကိုလည္း ဆက္လက္၍ ေလ့လာသင့္ၾကေပသည္။ 
ေဆာင္ ။

စိတ္၏တံထြာ   ဓမၼတာကား   ႀကံဳရာအာရံု   ရမိရံုသာ  ဖံုဖံုေကာင္း   ဆိုး   မကြဲရိုးတည္း    တစ္မ်ိဳး   တြဲဖက္  ေစတသိက္တြက္ေၾကာင့္   သက္သက္ဆိုး   ေကာင္း   အေရာင္ေျပာင္း၍     မေကာင္းလည္းစိတ္   ေကာင္းလည္းစိတ္ဟု   ခြဲစိတ္စျမဲ   ဥဒါန္းကဲ  သည္   စိတ္လည္း   ေစတသိက္ေၾကာင့္   သာကိုး...။

စိတ္ကိုမေကာင္းေအာင္  ျခယ္လွယ္ေသာ

အကုသိုလ္   ေစတသိက္   ၁၄  ပါး။ 

၁။ေမာဟ                 ၈။ ေဒါသ
၂။အဟိရိက              ၉။ ကၠုႆာ
၃။အေနာတၱပၸ           ၁၀။မစၦရိယ
၄။ဥဒၵစၥ                   ၁၁။ကုကၠဳစၥ
၅။ေလာဘ               ၁၂။ထိန
၆။ဒိဌိ                     ၁၃။မိဒၶ
၇။မာန                   ၁၄။၀ိစိကိစၦာ
ေဆာင္။

မသိတတ္ဘိ - ေမာဟသိေလာ့။ အဟိရိက - မရွက္စြတည့္။

ေနာတၱပၸမူ - မလန္႕ ဟူ၏။ မွတ္ယူပ်ံ႕လွ်က္ - မျငိမ္သက္ထ ဥဒၵစၥႏွင့္  ။ေလာဘ သေဘာ - လိုခ်င္ေဟာ၍။  မွားေသာ အျမင္-ဒိဌိတြင္သား။  မာနကားမူ-ေထာင္လႊားၾကြတက္။ ေဒါသတြက္ေၾကာင့္  ခက္ခက္ထန္ထန္။ကၠုႆာလွ်ံမူ  - လြန္ျငဴစူ၏။  ေျပာထူ မေစၦ - ၀န္တိုေလ သတဲ့ ။ တစ္ေထြမွတ္ၾက   ကုကၠဳစၥကား - ေနာင္တတစ္ဖန္  ပူပန္ထန္ျပင္း  ထိုင္းျခင္း -ထိန ။ မိႈင္း - မိဒၶႏွင့္   ဗုဒၶစသည့္ - ယံုမွားဘိ မူ  ၀ိစိကိစၦာ ဆယ့္ေလးျဖာသည္ မွန္စြာ  အကုသိုလ္ခ်ည္း တည္း။

      ( ကုသလ   -  ကုသိုလ္၏  + အ - ဆန္႕က်င္ဘက္  ။  အကုသလ -  ကုသိုလ္၏  +  ဆန္႕က်င္ ဘက္  ) 

ဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ  ကိုယ္က်င့္ အဘိဓမၼာ စာမူအတိုင္း။

( စိတ္ )ကိုယ္ထည္မရွိ ဂူေအာင္းဘိ ( ၂ )

ကိုယ္ထည္မရွိ
         စိတ္မွာ အထည္ကိုယ္ျဒပ္  အထင္အရွားမရွိ ။    ထို႕ေၾကာင့္   စိတ္ကို   ျဖူသည္   မည္းသည္   ပိန္သည္   ၀သည္   ဟု   မဆိုႏိုင္။  အာရံုကိုသိႏိုင္ေသာ သေဘာ သတၱိမွ်သာ  ထင္ရွားရွိသည္။


ဂူေအာင္းဘိ
         ျမင္သိ - သိေသာ စိတ္သည္ မ်က္လံုး  အတြင္းမွာျဖစ္၏။   နံသိ - သိေသာစိတ္သည္   ႏွာေခါင္း အတြင္းမွာျဖစ္၏။     အရသာသိ-  သိေသာစိတ္သည္ လွ်ာအတြင္းမွာ  ျဖစ္၏  အေတြ႕- သိ သိေသာ  စိတ္သည္ ခႏၶာကိုယ္၀ယ္  ထိမိရာ  အရပ္တိုင္းမွာျဖစ္၏  ဤ သို႕ လွ်င္  အခ်ိဳ႕ အခ်ိဳ႕စိတ္မ်ား  မ်က္လံုးစေသာ  အရပ္၌ ျဖစ္ေသာ္လည္း   မ်ားစြာေသာစိတ္ တို႕ကား   ရင္ခ်ိဳင့္အတြင္းရွိ ဟဒယ  ႏွလံုးအိမ္မွာ ျဖစ္ၾကသည္။     ဤသို႕ လိုဏ္ဂူ   ႏွင့္  တူေသာ  ႏွလံုးအိမ္  မွာ  အျဖစ္မ်ား  ေသာေၾကာင့္   စိတ္ကို “ ဂူေအာင္းသည္ ”“ ဟုဆိုရေပမည္။
        အခ်ဳပ္မွာ  စိတ္ဟူသည္ ပံုသ႑ာန္မရွိ  အာရံုကိုရေအာင္ယူျခင္း  အာရံုကိုသိျခင္း  သေဘာသတၱိသာတည္း။   ထိုကဲ့သို႕ အာရံုယူရာ၌  မိမိျဖစ္ရင္းစြဲ ဟာဒယ လိုဏ္ဂူ  အတြင္းမွ  တစ္ဆံျခည္မွ် အျပင္မထြက္ၾကပဲ  အလြန္ေ၀းေသာအာရံုကို လွမ္း၍ ယူႏိုင္ၾကသည္။ ထိုသို႕ ယူရာ၌  ၂စိတ္ ၃စိတ္ ျပိဳင္တူ ပူးေပါင္း၍  မျဖစ္  တစ္စိတ္ျပီး တစ္စိတ္ စီကာစဥ္ကာ ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ပါ။
ေဆာင္ ---   ၁။ အာရံု  တစ္ခုခု   ရေအာင္ျပဳ   မွတ္ရွဳ စိတ္သိပံု။
                ၂။ အေ၀းလည္းသြား   တစ္ပါးတည္းလည္                                     ကိုယ္ထည္မရွိ     ဂူေအာင္းဘိ   စိတ္၏ျခင္းရာစံု။

အေ၀းေရာက္ အဘိဓမၼာ

မိမိတို႕သည္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္  အဘိဓမၼာ ေဒသနာကို  ဆရာသမားမ်ား အထံတြင္ ကံ့ကူလက္လွည့္  အနီးကပ္ သင္တန္းတက္မသင္ယူႏိုင္ၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။   ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား  ဆရာဆရာမ မ်ား၏ တရားေတာ္မ်ား သင္တန္းမွတ္စုမ်ားကို  အေ၀းေရာက္ သေဘာ ေလ့လာသင္ယူေနရပါသျဖင့္  မိမိတို႕ လိုအပ္မည္ ထင္သည္မ်ားကို အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးရင္း  တတ္သိကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၏ စာ စာအုပ္ တရား တရားေခြ မ်ားကို ေ၀မွ် ဖတ္ရွဳၾကမည္ ျဖစ္ပါ၍  တတ္သိ နားလည္သူမ်ားကလည္း ဓမၼဒါန ျပဳ ညႊန္ျပေပးႏိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။

စိတ္အေၾကာင္း - အဆက္

တစ္ပါးတည္းလည္။
           စိတ္သည္ အလြန္ အျဖစ္အပ်က္ျမန္၏။လက္ဖ်စ္တစ္ခ်က္ တီးခန္႕  အခ်ိန္မွာပင္  စိတ္ေပါင္း  ကုေဋတစ္သိန္းမက   ေရွ႕ေနာက္ ဆက္၍   ျဖစ္ပ်က္ႏိုင္၏။ ထိုမွ်ေလာက္  အျဖစ္အပ်က္ျမန္သည့္ အတြက္      စိတ္ ၂မ်ိဳး ၃မ်ိဳး တစ္ျပိဳင္နက္ျဖစ္၍  အာရံု ၂ ခုမွ ၃ ခုကို  တစ္ခါတည္းယူႏိုင္သည္ဟု ထင္ရေလသည္။  စင္စစ္မွာ ၂စိတ္ ၃စိတ္       ျပိဳင္၍ ျဖစ္ရိုးမရွိ  တစ္စိတ္ ျပီးမွ တစ္စိတ္ ျဖစ္၍  အာရံု တစ္ခုကို  ယူျပီးမွ  အျခားအာရံုတစ္ခုကို ဆက္၍ယူရသည္။ ေမႊးႀကိဳင္စြာ    ပန္းနံ႕သာျခယ္သ  ထားေသာ   ဖဲေမြ႕ယာေပၚမွာ  ထိုင္လ်က္  ခ်ိဳခ်ဥ္စားရင္း  က၍ သီဆိုေနသူကိုၾကည့္  နားေထာင္ရာ ၌   အဆင္း  အသံ  အနံ႕  အရသာ  အထိအေတြ႕  အာရံု ၅ မ်ိဳးလံုးပင္  အနီးအပါးတြင္ ရွိ၏  ထိုအခါ စိတ္သည္ ထိုအာရံု ၅ မ်ိဳးလံုးကို  တစ္ျပိဳင္နက္ မသိ  မိမိအႏွစ္သက္ဆံုး  အာရံု တစ္ခုခု ကို  စိတ္တစ္မ်ိဳးျဖင့္ ေရ်းဦးစြာ သိျပီးမွ  အျခားအျခားေသာ အာရံုမ်ားကို  တစ္ခုျပီးတစ္ခု ဆက္၍ ဆက္၍ သိသည္။  ဤ သို႕လွ်င္ စိတ္သည္  ၂ပါး  ၃ပါး  ( အမ်ားအျပား) ျပိဳင္၍ ျဖစ္ရိုးမရွိ တစ္ခုတည္းသာ   ျဖစ္ရိုးရွိေသာေၾကာင့္  “ တစ္ပါးတည္းလည္ ” ဟု ဆိုရေပသည္။   
ဆက္ဦးအံ့    “လည္” ဟု ဆိုေသာ္လည္း  အေ၀းသို႕ လွည့္လည္သည္ မဟုတ္ အ ေ၀းအာရံုကို ယူႏိုင္ေသာေၾကာင့္ “ လည္= လွည့္လည္ ” ဟု ဆိုရေပသည္။  အာရံုတစ္ခုကို စိတ္က ယူရာ ၌ လည္း  ထိုအာရံုကို စိတ္တစ္စိတ္တည္းက အျပီး အစိး  သိေအာင္ မယူႏိုင္  အာရံုတစ္ခုကို သိထိုက္သမွ် သိေအာင္  စိတ္ေပါင္း အေတာ္မ်ားစြာ ဆက္ကာဆက္ကာ ျဖစ္ရသည္  ထိုသို႕ ဆက္၍ ဆက္၍ အေတာ္မ်ားစြာ ျဖစ္ရေသာ္လည္း  လက္ဖ်စ္တစ္ခ်က္တီး အခ်ိန္မွာ  ကုေဋသိန္းေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ပ်က္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္  လူအေပါင္းတို႕က ျမင္ -ျမင္ခ်င္း  ၾကား-  ၾကားခ်င္း    ေမႊး-  ေမႊးခ်င္း  ထိ -  ထိ ခ်င္း  သိသည္ဟု မွတ္ထင္ၾကသည္။

အဘိဓမၼာသင္တန္း တရား ( ၁ ) ပထမ အခန္း

၍အဘိဓမၼာသင္တန္း တရားကို  ေက်းဇူူးေတာ္ရွင္ ေတာင္ျမိဳ႕ မဟာဂႏၶာရံု ေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ႀကီး  အရွင္ဇနကာ ဘိ၀ံသ ၏    ကိုယ္က်င့္ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္  စာအုပ္ မွ ေလ့လာဆည္းပူးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဆရာမေဒၚခင္လွတင္၏ အဘိဓမၼာသင္တန္း တရားနွင့္ စီဒီမ်ား ပံုကားမ်ားကိုလည္း ဖတ္မွတ္ နည္းးယူ ခံယူ သင္ၾကားပါသည္။    မိမိတို႕သည္ ဆရာမ်ား မဟုတ္၍  မိမိတို႕အား  ဖတ္ရွဳဆံုးမပါရန္   ဆရာသမားတို႕အား ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။

အဘိဓမၼာေလ့လာသင္ၾကားသူမ်ား

ပထမ အခန္း ။

( ဤ အခန္း၌  ပရမတ္ အေၾကာင္း   စိတ္အေၾကာင္း  ပါသည္။ )

ပရမတၳတရား   ၄   ပါး

         ပရမတၳတရားဆိုသည္မွာ  ပါဠိစကားတည္း။  ျမန္မာလို  “ ျမတ္ေသာ အနက္ သေဘာ ”  ဟုဆို

လိုသည္။  “ ျမတ္ ” ဆိုသည္မွာ  လည္း   “ မြန္ျမတ္ - ျမင့္ျမတ္ - ေကာင္းျမတ္ ” ဆိုေသာ အျမတ္ မဟုတ္၊ ပင္ကိုယ္ သေဘာအတိုင္း   မေဖာက္မျပန္  မေျပာင္းလဲပဲ  ခိုင္ျမဲတည့္မတ္ေသာ   အျမတ္တည္း။

( ပရမ = ျမတ္ေသာ + အတၱ = အနက္သေဘာ ၊ ပရမတၳ = ျမတ္ေသာ အနက္သေဘာ ။ ဤ ပရမတၳ သေဘာကို  “ ပရမတ္ ”  ဟုလည္း ေခၚ၏။ )  ထိုပရမတၳ တရားကား  - စိတ္   ေစတသိက္   ရုပ္   နိဗၺာန္  အားျဖင့္  ေလးပါး  ရွိသည္။

         ပရမတၳ =  စိတ္   ေစတသိက္    ရုပ္    နိဗၺာန္

မေဖါက္ျပန္ပံု  ။         ။  ေစတသိက္ တရားတို႕၌   ေလာဘ   ေဒါသမ်ား   ပါရွိ၏  ၊  ေလာဘသည္ လိုခ်င္ျခင္းသေဘာ  ေဒါသကား ခက္ထန္ျခင္း  သေဘာပင္တည္း။

         ေလာဘသည္   ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္း၏ သ႑ာန္မွာ ျဖစ္ျဖစ္   သူယုတ္မာ သ႑ာန္မွာ ျဖစ္ျဖစ္   ေခြးသ႑န္မွာ ျဖစ္ျဖစ္   လိုခ်င္ေသာ သေဘာမွ  ေဖာက္ျပန္ျခင္း  ေျပာင္းလဲျခင္း  မရွိ ေခ်   ။   ထို႕အတူ  ေဒါသ၏   ခက္ထန္ျခင္းသေဘာလည္း  မည္သူ႕သ႑န္မွာျဖစ္ျဖစ္ မေဖါက္ျပန္ မေျပာင္းလဲေခ်။  အျခားေသာပရမတၳတရားတို႕ မေျပာင္းလဲၾကကုန္  ပံုကိုလည္း  ဤ နည္းအတိုင္း သိပါ။

         ဤသို႕ လွ်င္ ပရမတ္ သေဘာ တို႕သည္  မ်က္ႏွာႀကီးငယ္  ေရြးခ်ယ္လိုက္စားျခင္း မရွိဘဲ  မူရင္းအတိုင္း ထင္ရွားျမဲျဖစ္ေသာ  ေၾကာင့္  မိမိ သူတစ္ပါး တို႕၏ စိတ္ေနစိတ္ထားကို  အမွန္အတိုင္း   သိႏိုင္ဖို႕ရာ  ယခုညႊန္ျပမည့္  ပရမတ္ သေဘာမ်ားကို  ႀကိဳးႀကိဳးစားစား  ေလ့လာသင့္ၾကပါသည္။

   ( ေဆာင္ )    ၁။ သေဘာအမွန္ ေဖာက္ျပန္သျဖင့္မွန္ကန္တည့္မတ္                       ဂုဏ္အျမတ္ ပရမတၳေခၚ ။

                     ၂။ စိတ္ ေစတသိက္  ရုပ္  နိဗၺာန္အား  ခြဲ ၍ထား   

                       ေလးပါး ျပားဘိေသာ္။

အာရံုကို  သိတတ္ေသာ  သေဘာငည္  စိတ္

       ငါတို႕သည္  ဟိုဟာသိ   သည္ဟာသိႏွင့္ အခ်ိန္ရွိသမွ်အရုဏ္ေတြကို သိေနၾကသည္။   ထိုသို႕  အာရံုေတြ  ကို  သိတတ္ေသာ  သေဘာကို   “  စိတ္  ” ဟုေခၚသည္။ “ သိ ” ဆိုေသာ္လည္း  ဥာဏ္ ျဖင့္ သိေသာ  အသိမဟုတ္  အာရံုကို  ရေအာင္ ယူႏိုင္ျခင္းကို ပင္ အသိဟု ေခၚသည္။

အာရံု ၆ ပါး  အသိ   ၆    မ်ိဳး  

   1။   အဆင္းအေရာင္ ဟူသမွ်                   =  ရူပါရံု။

   2။  အသံ ဟူသမွ်                                 = သဒၵါရံု

   3။  အနံ႕ဟူသမွ်                                   = ဂႏၶာ ရံု။

   4။  အရသာ ဟူသမွ်                              = ရသာဂံု

   5။ အေတြ႕ ဟူသမွ်                                = ေဖာဌဗၺာ ရံု

   6။ ႀကြင္းေသာ သိဖြယ္ ဟူသမ််                  = ဓမၼာရံု

          ရူပါရံုကို ျမင္ေသာအခါ  ျမင္သိ - သိေသာစိတ္ ျဖစ္၏ ။  သဒၵါ ရံုကိုၾၾကားေသာအလခါ ၾကားသိ - သိေသာစိတ္  ဂႏာၶရံုကို နံေသာ  ေမႊးေသာအခါ  နံသိ  ေမႊးသိ  သိေသာစိတ္  ရသာရံုကို အရသာခံေသာအခါ  အရသာသိ  သိေသာစိတ္   တစ္စံုတစ္ခုကို ေတြ႕ထိရေသာအခါ  အေတြ႕အထိ သိ  သိေသာစိတ္  ထိုအာရံု ငါးပါး  ႏွင့္ တစ္ကြ  ၾကြင္းေသာ  အေၾကာင္း အရာေတြ ကို  သိေသာအခါ  ဆိုင္ရာကို သိေသာ စိတ္မ်ား  ျဖစ္ၾကေလသည္။  ဤ သို႕ ဆိုင္ရာ အာရံုကို  ရေအာင္  ယူႏိုင္ျခင္းသည္  စိတ္၏   သိျခင္း ပင္တည္း။   

စိတ္၏ အျခင္း အရာ။

          စိတ္သည္   အေ၀းသို႕လည္း   သြားႏိုင္၏  ။  တစ္ပါးတည္း  လွည့္လည္ေလ့  ရွိ၏။ ခႏၶာကိုယ္  အထည္ ျဒပ္လည္း   မရွိ။   ခႏၶာကိုယ္ ၀ယ္  ဟဒယ လိုဏ္ဂူ၌  အမ်ားအားျဖင့္ ျဖစ္ေလ့ရွိ၏ဟု   ဓမၼပဒ   ပါဠိေတာ္၌  ေဟာေတာ္မူသည္။  ထိုသို႕ ေဟာေတာ္မူသည့္အတိုင္း   စိတ္၏ အျခင္းအရာကို  ထင္ရွားေအာင္  ျပပါဦးမည္။

အေ၀း လည္း သြား။

          စိတ္သည္ ေျချဖင့္ ေလွ်ာက္သြားႏိုင္ သကဲ့သို႕   အေ၀းရပ္ ေရာက္ေအာင္ သြားနိုင္သည္ မဟုတ္ ။ သို႕ေသာ္  အလြန္ေ၀းေသာအရပ္ကို  လွမ္း၍  အာရံုျပဳႏိုင္ရကား  အေ၀းေရာက္ေအာင္ သြားသကဲ့သို႕ ထင္ရေပသည္။ ဥပမာ- မႏၱေလးမွေန၍  ရန္ကုန္ရွိ  အာရံုမ်ားကို  အာရံုျပဳရာ၌  စိတ္သည္   ရန္ကုန္သို႕   ေရာက္သြားသည္မဟုတ္   မႏၱေလးမွာ   ျဖစ္လွ်က္ပင္   ရန္ကုန္သို႕   လွမ္း၍  အာရံုျပဳႏိုင္သည္   ထိုသို႕  အေ၀းအာရံုကို   ယူႏိုင္သည့္အတြက္   “  အေ၀းလည္းသြား ” ဟု ဆိုရေပသည္။

ေနစဥ္ ဘ၀ ေန႕စဥ္ ဘ၀

ေလာကမွာ  ေနစဥ္  က်င့္သံုးရမယ့္ကိစၥ    အေၾကာင္းအရာ    ေန႕စဥ္ က်င့္သံုး ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥအေၾကာင္းအရာေတြကို  လူေတြ သိၾကျပီးသားျဖစ္မွာပါ။  ဆရာေတာ္  အရွင္ေဆကိႏၵက  လည္း ေနစဥ္အလုပ္ ေန႕စဥ္လုပ္ လို႕ တရားေတာ္ တစ္ခုမွာ  ေဟာျပေတာ္မူပါတယ္။
ကၽြနဳ္ပ္တို႕ ေနစဥ္ဘ၀ မွာ  ေအာက္ပါတာ၀န္မ်ား ရွိပါတယ္။

1.   မည္သူ႕အေပၚကိုမွ်  ေဒါသ  မျဖစ္ရေသာသူ  ျဖစ္ရပါလို၏။
2.   မိမိေၾကာင့္  မည္သူ႕ကိုမွ်  ကိုယ္ဆင္းရျ  စိတ္ဆင္းရဲ  မျဖစ္ရေသာသူသာ ျဖစ္ရပါလို၏။
3.   မည္သည့္ ဥစၥာပစၥည္း ကာမဂုဏ္ကိုမွ် စြဲလမ္း တပ္မက္မႈ  မျဖစ္ရေသာသူသာ ျဖစ္ရပါလို၏။
4.   အျမဲတမ္း  ေပးလွဴႏိုင္ျပီး  ေပးလွဴလိုေသာ စိတ္ ရွိသူသာ ျဖစ္ရပါလို၏။

• ေန႕စဥ္ လုပ္ရမယ့္  အလုပ္ေတြ

1. အိုျခင္းသေဘာကို  မလြန္ဆန္ႏိုင္ဟု  အျမဲမျပတ္  ဆင္ျခင္လွ်င္  ပ်ိဳရြယ္မႈ  မာန္ယစ္ျခင္းသည္  ေခါင္းပါးသြားႏိုင္  ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္ပါသည္။
2.  နာျခင္းသေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္ဟု အျမဲမျပတ္  ဆင္ျခင္လွ်င္  ေရာဂါကင္းမႈ မာန္ယစ္ျခင္းသည္ ေခါင္းပါးသြားႏိုင္ ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါသည္။
3.  ေသျခင္းသေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္ဟု  အျမဲမျပတ္  ဆင္ျခင္လွ်င္  ေရာဂါကင္းမႈ မာန္ယစ္ျခင္းသည္ ေါင္းပါးသြားႏိုင္  ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္ပါသည္။
4. ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးသူမ်ားႏွင့္ ရွင္ကြဲကြဲ  ရမည္  ေသကြဲကြဲရမည္  ဟု အျမဲမျပတ္ဆင္ျခင္လွ်င္  သတၱ၀ါတို႕အေပၚ လိုခ်င္မက္ေမာမႈသည္  ေခါင္းပါးသြားႏိုင္  ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္ပါသည္။
5. မိမိျပဳလုပ္ေသာ  ေကာင္းမႈကံ  မေကာင္းမႈ ကံ တို႕၏  အေမြကို ခံယူရလိမ့္မည္ဟု  အျမဲမျပတ္ ဆင္ျခင္လွ်င္  ဒုစရိုက္ သံုးပါး တို႕ ေခါင္းပါး ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္ပါသည္။ ဤ သို႕ မျပတ္ဆင္ျခင္ေသာ္  အရိယာမဂ္ ျဖစ္ေပၚလာျပီး  သံေယာဇဥ္ႏွင့္ အႏုသယ တို႕ ကင္းကြာကာကုန္ပါသည္။

• တိပိဋက  ပဥၥက နိပါတ္ ဌာန သုတၱန္။

သာသနာႏွစ္ ၂၅၅၅ ဘုရားရွင္ပြင့္ထြန္း ၄၅ ၀ါ ေပါင္း ၂၆၀၀

ယခုႏွစ္ဟာ  သာသနာ  ၂၆၀၀  ျပည့္တဲ့ ႏွစ္လို႕  ယူမွတ္ၾကပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္  ျမတ္ဘုရားထံမွ ဆံေတာ္ ပင့္ေဆာင္လာတဲ့  ေလးဆူဓါတ္ပံု ျမတ္ေရႊတိဂံုမွာ  သာသနာ  ၂၆၀၀  အထိန္းအမွတ္ ပြဲမ်ားကို  က်င္းပပါလိမ့္မယ္။  ကၽြန္ေတာ္ပထမဆံုး သတိထားမိတာကေတာ့  ဆရာ SS Khin Mg Aye  ပါ  သူက သခ်ၤာသမား သခ်ၤာပညာရွင္ဆိုေတာ့ အရာရာကို မတြက္မခ်က္ပဲ ကို မေနႏိုင္ပါဘူး   ဆရာက  ပဌာန္းစာအုပ္ကေလးေတြ  ပံုျပျပီး လူတိုင္း နားလည္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္  ပ်ံ႕ႏွံ႕႕ေအာင္လည္း  လုပ္ခဲ့ပါတယ္။  သူ႕တစ္ႏိုင္က ေနျပီးေတာ့  ေသာတပန္ ဆုပန္  စတဲ့  အေတြးအျမင္ နဲ႕  အတိုက္အတြန္း လုပ္ထားတဲ့ စာအုပ္ေတြ ကိုလည္း ဓမၼ ဒါန ျပဳေနသူပါ။  ဆရာက  ေက်ာင္းဆရာ  စာေပတိုက္ပိုင္ရ်င္  ပံုႏွိပ္လုပ္ငန္း ပိုင္ရွင္လည္းျဖစ္ပါတယ္။  အခုေတာ့ ဆရာဟာ အလြန္ေအာင္ျမင္ေနတဲ့  သူ႕ရဲ႕ က်ဴရွင္ လုပ္ငန္းကေန  ဗုဒၶဘာသာ သာသနာ ျပန္႕ပြား ထြန္းလင္းေရးအတြက္  သာသနာ ၂၆၀၀ ဗုဒၶေခတ္ျမတ္ကို စတင္ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲသူလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။