အဘိဓမၼာသင္တန္း တရား ( ၁ ) ပထမ အခန္း

၍အဘိဓမၼာသင္တန္း တရားကို  ေက်းဇူူးေတာ္ရွင္ ေတာင္ျမိဳ႕ မဟာဂႏၶာရံု ေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ႀကီး  အရွင္ဇနကာ ဘိ၀ံသ ၏    ကိုယ္က်င့္ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္  စာအုပ္ မွ ေလ့လာဆည္းပူးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဆရာမေဒၚခင္လွတင္၏ အဘိဓမၼာသင္တန္း တရားနွင့္ စီဒီမ်ား ပံုကားမ်ားကိုလည္း ဖတ္မွတ္ နည္းးယူ ခံယူ သင္ၾကားပါသည္။    မိမိတို႕သည္ ဆရာမ်ား မဟုတ္၍  မိမိတို႕အား  ဖတ္ရွဳဆံုးမပါရန္   ဆရာသမားတို႕အား ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။

အဘိဓမၼာေလ့လာသင္ၾကားသူမ်ား

ပထမ အခန္း ။

( ဤ အခန္း၌  ပရမတ္ အေၾကာင္း   စိတ္အေၾကာင္း  ပါသည္။ )

ပရမတၳတရား   ၄   ပါး

         ပရမတၳတရားဆိုသည္မွာ  ပါဠိစကားတည္း။  ျမန္မာလို  “ ျမတ္ေသာ အနက္ သေဘာ ”  ဟုဆို

လိုသည္။  “ ျမတ္ ” ဆိုသည္မွာ  လည္း   “ မြန္ျမတ္ - ျမင့္ျမတ္ - ေကာင္းျမတ္ ” ဆိုေသာ အျမတ္ မဟုတ္၊ ပင္ကိုယ္ သေဘာအတိုင္း   မေဖာက္မျပန္  မေျပာင္းလဲပဲ  ခိုင္ျမဲတည့္မတ္ေသာ   အျမတ္တည္း။

( ပရမ = ျမတ္ေသာ + အတၱ = အနက္သေဘာ ၊ ပရမတၳ = ျမတ္ေသာ အနက္သေဘာ ။ ဤ ပရမတၳ သေဘာကို  “ ပရမတ္ ”  ဟုလည္း ေခၚ၏။ )  ထိုပရမတၳ တရားကား  - စိတ္   ေစတသိက္   ရုပ္   နိဗၺာန္  အားျဖင့္  ေလးပါး  ရွိသည္။

         ပရမတၳ =  စိတ္   ေစတသိက္    ရုပ္    နိဗၺာန္

မေဖါက္ျပန္ပံု  ။         ။  ေစတသိက္ တရားတို႕၌   ေလာဘ   ေဒါသမ်ား   ပါရွိ၏  ၊  ေလာဘသည္ လိုခ်င္ျခင္းသေဘာ  ေဒါသကား ခက္ထန္ျခင္း  သေဘာပင္တည္း။

         ေလာဘသည္   ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္း၏ သ႑ာန္မွာ ျဖစ္ျဖစ္   သူယုတ္မာ သ႑ာန္မွာ ျဖစ္ျဖစ္   ေခြးသ႑န္မွာ ျဖစ္ျဖစ္   လိုခ်င္ေသာ သေဘာမွ  ေဖာက္ျပန္ျခင္း  ေျပာင္းလဲျခင္း  မရွိ ေခ်   ။   ထို႕အတူ  ေဒါသ၏   ခက္ထန္ျခင္းသေဘာလည္း  မည္သူ႕သ႑န္မွာျဖစ္ျဖစ္ မေဖါက္ျပန္ မေျပာင္းလဲေခ်။  အျခားေသာပရမတၳတရားတို႕ မေျပာင္းလဲၾကကုန္  ပံုကိုလည္း  ဤ နည္းအတိုင္း သိပါ။

         ဤသို႕ လွ်င္ ပရမတ္ သေဘာ တို႕သည္  မ်က္ႏွာႀကီးငယ္  ေရြးခ်ယ္လိုက္စားျခင္း မရွိဘဲ  မူရင္းအတိုင္း ထင္ရွားျမဲျဖစ္ေသာ  ေၾကာင့္  မိမိ သူတစ္ပါး တို႕၏ စိတ္ေနစိတ္ထားကို  အမွန္အတိုင္း   သိႏိုင္ဖို႕ရာ  ယခုညႊန္ျပမည့္  ပရမတ္ သေဘာမ်ားကို  ႀကိဳးႀကိဳးစားစား  ေလ့လာသင့္ၾကပါသည္။

   ( ေဆာင္ )    ၁။ သေဘာအမွန္ ေဖာက္ျပန္သျဖင့္မွန္ကန္တည့္မတ္                       ဂုဏ္အျမတ္ ပရမတၳေခၚ ။

                     ၂။ စိတ္ ေစတသိက္  ရုပ္  နိဗၺာန္အား  ခြဲ ၍ထား   

                       ေလးပါး ျပားဘိေသာ္။

အာရံုကို  သိတတ္ေသာ  သေဘာငည္  စိတ္

       ငါတို႕သည္  ဟိုဟာသိ   သည္ဟာသိႏွင့္ အခ်ိန္ရွိသမွ်အရုဏ္ေတြကို သိေနၾကသည္။   ထိုသို႕  အာရံုေတြ  ကို  သိတတ္ေသာ  သေဘာကို   “  စိတ္  ” ဟုေခၚသည္။ “ သိ ” ဆိုေသာ္လည္း  ဥာဏ္ ျဖင့္ သိေသာ  အသိမဟုတ္  အာရံုကို  ရေအာင္ ယူႏိုင္ျခင္းကို ပင္ အသိဟု ေခၚသည္။

အာရံု ၆ ပါး  အသိ   ၆    မ်ိဳး  

   1။   အဆင္းအေရာင္ ဟူသမွ်                   =  ရူပါရံု။

   2။  အသံ ဟူသမွ်                                 = သဒၵါရံု

   3။  အနံ႕ဟူသမွ်                                   = ဂႏၶာ ရံု။

   4။  အရသာ ဟူသမွ်                              = ရသာဂံု

   5။ အေတြ႕ ဟူသမွ်                                = ေဖာဌဗၺာ ရံု

   6။ ႀကြင္းေသာ သိဖြယ္ ဟူသမ််                  = ဓမၼာရံု

          ရူပါရံုကို ျမင္ေသာအခါ  ျမင္သိ - သိေသာစိတ္ ျဖစ္၏ ။  သဒၵါ ရံုကိုၾၾကားေသာအလခါ ၾကားသိ - သိေသာစိတ္  ဂႏာၶရံုကို နံေသာ  ေမႊးေသာအခါ  နံသိ  ေမႊးသိ  သိေသာစိတ္  ရသာရံုကို အရသာခံေသာအခါ  အရသာသိ  သိေသာစိတ္   တစ္စံုတစ္ခုကို ေတြ႕ထိရေသာအခါ  အေတြ႕အထိ သိ  သိေသာစိတ္  ထိုအာရံု ငါးပါး  ႏွင့္ တစ္ကြ  ၾကြင္းေသာ  အေၾကာင္း အရာေတြ ကို  သိေသာအခါ  ဆိုင္ရာကို သိေသာ စိတ္မ်ား  ျဖစ္ၾကေလသည္။  ဤ သို႕ ဆိုင္ရာ အာရံုကို  ရေအာင္  ယူႏိုင္ျခင္းသည္  စိတ္၏   သိျခင္း ပင္တည္း။   

စိတ္၏ အျခင္း အရာ။

          စိတ္သည္   အေ၀းသို႕လည္း   သြားႏိုင္၏  ။  တစ္ပါးတည္း  လွည့္လည္ေလ့  ရွိ၏။ ခႏၶာကိုယ္  အထည္ ျဒပ္လည္း   မရွိ။   ခႏၶာကိုယ္ ၀ယ္  ဟဒယ လိုဏ္ဂူ၌  အမ်ားအားျဖင့္ ျဖစ္ေလ့ရွိ၏ဟု   ဓမၼပဒ   ပါဠိေတာ္၌  ေဟာေတာ္မူသည္။  ထိုသို႕ ေဟာေတာ္မူသည့္အတိုင္း   စိတ္၏ အျခင္းအရာကို  ထင္ရွားေအာင္  ျပပါဦးမည္။

အေ၀း လည္း သြား။

          စိတ္သည္ ေျချဖင့္ ေလွ်ာက္သြားႏိုင္ သကဲ့သို႕   အေ၀းရပ္ ေရာက္ေအာင္ သြားနိုင္သည္ မဟုတ္ ။ သို႕ေသာ္  အလြန္ေ၀းေသာအရပ္ကို  လွမ္း၍  အာရံုျပဳႏိုင္ရကား  အေ၀းေရာက္ေအာင္ သြားသကဲ့သို႕ ထင္ရေပသည္။ ဥပမာ- မႏၱေလးမွေန၍  ရန္ကုန္ရွိ  အာရံုမ်ားကို  အာရံုျပဳရာ၌  စိတ္သည္   ရန္ကုန္သို႕   ေရာက္သြားသည္မဟုတ္   မႏၱေလးမွာ   ျဖစ္လွ်က္ပင္   ရန္ကုန္သို႕   လွမ္း၍  အာရံုျပဳႏိုင္သည္   ထိုသို႕  အေ၀းအာရံုကို   ယူႏိုင္သည့္အတြက္   “  အေ၀းလည္းသြား ” ဟု ဆိုရေပသည္။